Cây sung không phải là loài cây xa lạ đối với người Việt. Chúng thường được trồng ở các vườn nhà, bờ ao và là một phần quen thuộc trong cuộc sống thường ngày. Ngày nay, qua bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, chúng được biến tấu thành những tác phẩm bonsai có giá trị lên đến hàng tỷ đồng.
Anh Nguyễn Thế Tùng (SN 1977, ở Văn Giang, Hưng Yên) được biết đến với biệt danh "ông vua sung", anh có niềm yêu thích đặc biệt với cây sung và hiện đang sở hữu hơn 30 gốc sung cổ với nhiều dáng thế khác nhau. Với anh Tùng, sung không chỉ là cây bonsai, nó còn là cây phong thủy, phù hợp truyền thống của người Việt.
Niềm đam mê trải qua nhiều thử thách
Sinh ra và lớn lên ở vùng quê có truyền thống cây cảnh nên anh Tùng được tiếp xúc với cây cối từ sớm. Ngày còn nhỏ, anh thường nhổ các cây dại như cây sanh, cây duối... về nhà trồng rồi tạo tác. Thời điểm đó chỉ là đam mê, sở thích chứ không có kỹ thuật nên có khi trồng hàng trăm phôi cây nhưng chỉ sống được vài cây. Những cây này chủ yếu được anh giữ lại để chơi và tặng bạn bè, chứ không bán.
Trong vườn của anh Tùng có khoảng 30 chậu sung với các dáng thế khác nhau
Khoảng năm 2001, lúc đó 26 tuổi, anh nhận thấy bonsai có giá trị kinh tế nên quyết định mở rộng mô hình trồng và kinh doanh cây cảnh. Tuổi đời còn trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm nên anh Tùng trải qua không ít khó khăn. Tuy nhiên, anh không từ bỏ và vẫn dành nhiều thời gian, tâm huyết cho vườn cây của mình.
Anh Tùng chia sẻ: "Nói đến khó khăn thì rất nhiều nhưng đáng nhớ nhất là thời điểm 2011. Đó là thời điểm tôi mở vườn, cần vốn rất lớn, lên đến chục tỷ và tôi chỉ đầu tư một mình chứ không có ai góp vốn. Nhưng rồi đó cũng là năm kinh tế suy thoái. Có những cây tôi mua 300, 500 triệu, thậm chí hàng tỷ đồng nhưng không bán được. Có cây thì bán được nhưng giá chỉ được 1/10, hoặc mất trắng.
Đến tận năm 2015 - 2016, mọi thứ mới dần ổn định lại. Tôi làm thêm các nghề khác nữa để kiếm tiền và duy trì thú chơi bonsai".
Sở hữu hàng trăm cây cổ thụ với giá hàng chục tỷ đồng
Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng anh Tùng vẫn kiên trì với đam mê cây cảnh. Bước ngoặt lớn phải kể đến năm 2019, anh bán được một cây sanh cổ với giá 5 tỷ đồng. "Đây là một cây cổ có dáng trực, tuổi đời lên đến hàng trăm năm. Tôi mua cây này ở Nam Điền (Nam Định) - cũng là làng có truyền thống cây cảnh, với giá 56 triệu. Ban đầu, nó chỉ là một phôi của một cụ già để ở góc vườn, không tạo tác được. Sau 3 năm kiên trì thuyết phục, từ năm 2006 - 2009, tôi mới mua được nó. Sau 11 năm chăm sóc, tạo tác thành một tác phẩm hoàn thiện tôi mới bán. Đây là cây sanh cổ, tay kềnh nguyên bản nên rất đẹp", anh Tùng nói.
Hiện nay, trong các vườn có tổng diện tích 5.000m2 của anh Tùng có khoảng hơn 100 gốc cây bonsai cổ thụ, tuổi đời đều lên đến hàng trăm năm như cây sung, cây thị, cây sanh, cây xi cổ, xoài... Trong đó, có một cây sung đường kính gốc khoảng 4m, cao hơn 3m, tán rộng hơn 4m. Cây được anh Tùng tìm mua cách đây 3 năm và hiện đang trong quá trình chăm sóc đặc biệt trước khi được chuyển vào một chiếc chậu cảnh khổng lồ. Cây sung này đang được nuôi tay và cành, khi đạt đủ tiêu chuẩn sẽ bắt đầu tiến hành tạo tác.
2 tác phẩm sanh cổ trong vườn bonsai của anh Tùng
Dù cây bonsai này vẫn chưa hoàn thiện để trở thành một tác phẩm hoàn chỉnh, nhưng nó đã thu hút sự chú ý của không ít người yêu thích cây cảnh. Anh Tùng kể rằng từng có người muốn đổi chiếc ô tô Toyota Camry để lấy cây nhưng hông đồng ý. Cây sung này nằm trong bộ "tứ linh", gồm: Đa - Sung - Sanh - Si và bộ "Tam Đa" gồm: Sung (Phúc), Lộc Vừng (Lộc), Vạn Tuế (Thọ). Đây là những loài cây mang ý nghĩa tốt lành trong phong thủy, thường được trồng để làm cảnh trong nhà.
Cận cảnh bonsai xoài đang ra quả đẹp mắt
Không chỉ tâm đắc với cây sung, anh còn có cây thị hàng trăm năm tuổi, cao khoảng 3m. Cây thị này có nguồn gốc từ Hải Dương, ban đầu được một người ở Văn Giang mua về. Sau đó, anh Tùng đã mua lại cây và đến nay được khoảng 5 năm. Theo anh Tùng, điều đặc biệt ở cây thị này là toàn bộ phần cành lớn của cây được hình thành một cách tự nhiên, không có sự can thiệp của con người.
Anh Tùng đang chăm cây thị cho nó ra quả, có khách trả 2 tỷ nhưng anh chưa đồng ý bán
"Đây là cây thiên tạo, sau khi sở hữu cây, tôi chỉ thực hiện việc tỉa dăm và tạo tác những cành nhỏ để giữ nguyên dáng vẻ tự nhiên vốn có của cây. Cây này được tôi định giá khoảng 2,5 tỷ đồng và đã có người trả 2 tỷ. Mặc dù vậy, tôi vẫn chưa bán vì đang muốn chờ cây ra quả để thấy được sự phát triển tiếp theo của nó", anh Tùng nói thêm.
Ngoài ra, anh còn có một cây trứng gà đặc biệt, là một loại cây "tứ quý" - cây có thể ra hoa, kết quả quanh năm mà không cần thuốc kích thích. Anh rất tự hào về sự đặc biệt của loài cây này và luôn mong muốn chia sẻ kinh nghiệm với những người yêu thích bonsai.
Đến thời điểm hiện tại, anh Tùng đã có hơn 24 năm theo đuổi nghề bonsai. Anh bày tỏ: “Với cây cảnh, chúng ta cần có tính kiên nhẫn vì có những tác phẩm phải mất đến 10, 20 năm mới đạt được độ hoàn hảo, trở thành một tác phẩm nghệ thuật có giá trị. Không chỉ cần kiên nhẫn mà bạn còn phải có tầm nhìn. Mua được một cây phôi để tạo được giá trị cao thì tầm nhìn vĩ mô rất quan trọng. Muốn thành công, chúng ta phải đi nhiều, học nhiều để hiểu được giá trị của cây và kỹ thuật tạo tác. Đặc biệt, cần phải thường xuyên đi thăm quan, học hỏi và tìm kiếm những giống cây tốt để tạo ra những tác phẩm đẹp”.
