Hàu (hay hào) là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm thân mềm hai mảnh vỏ trong họ hàng nghêu, sò, ốc, hến sống ở bờ biển. Cơ thể hàu được bao bọc bởi hai vỏ cứng chắc, vỏ trái có dạng hình chén, lớn hơn vỏ phải và thường bám vào nền đá. Hàu trưởng thành thường sống cố định, bám vào bất kỳ vật thể cứng. Chúng thiên về những vùng nước lợ cửa sông hay những vùng duyên hải gần bờ.
Con hàu có giá trị dinh dưỡng cao
Khả năng thích nghi với sự biến động môi trường của hàu rất lớn, nên dễ dàng nuôi ở các điều kiện nhiệt độ và độ mặn khác nhau. Thức ăn của chúng có sẵn trong tự nhiên, là các sinh vật nhỏ, mùn bã hữu cơ, tảo biển,... Loài hàu có đặc điểm thay đổi giới tính trong suốt chu kỳ sống của nó.
Đây là loài động vật được ví như "thần dược" với thành phần chất dinh dưỡng phong phú. Thịt hàu trở thành món ăn rất tốt cho cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch, phòng bệnh tim mạch, sáng mắt,... được chế biến theo nhiều cách khác nhau. Thị trường tiêu thụ hàu hiện vẫn ổn định với số lượng lớn, giá trị cao.
Hiện nay, nghề nuôi hàu phát triển rất mạnh ở nhiều nước, nguồn giống chủ yếu từ sinh sản nhân tạo. Hàu được nuôi với các hình thức khác nhau như nuôi đá, nuôi trong khay lồng, nuôi treo đục lỗ và treo trên các dây… Bà con nông dân đã mạnh tay đầu tư, cho thu hoặc tiền tỷ mỗi vụ.
Anh Trần Quốc Trong (Quảng Bình) là một người nông dân có bí kíp đặc biệt nuôi hàu mau lớn. Trước đây, anh làm nghề chài lưới trên sông Gianh, quanh năm kiếm con tép, con cua để đổi gạo về nuôi gia đình, nhưng kinh tế không khấm khá lên được.
Trong một lần tình cờ nghe người bạn làm nghề thợ lặn kể chuyện về nuôi hàu bằng cách treo dây lên bè tre mang lại hiệu quả và thu nhập cao nên anh rất hào hứng. Sau đó, anh lặn lội ra nhiều tỉnh phía Bắc tìm hiểu, học hỏi mô hình này.
Anh Trong thành công với mô hình nuôi hàu treo dây
Ban đầu khi nắm bắt được kỹ thuật, anh Trong bắt tay vào đầu tư, nuôi thử lứa hàu treo dây lần đầu tiên trên cửa sông Gianh. Nhờ chăm chỉ học hỏi và áp dụng đúng kỹ thuật nên quá trình nuôi, hàu phát triển tốt, tỉ lệ sống gần như 100%.
Để mở rộng quy mô, vợ chồng anh tiếp tục hùn vốn với 6 hộ gia đình khác tiếp tục nuôi lên 8 bè, với diện tích gần 1,3ha. Theo anh Trong, giống hàu đại dương này thời gian nuôi khá ngắn, khoảng từ 7 - 8 tháng là thu hoạch được và có thể nuôi lâu hơn để tăng kích thước nhưng không quá 36 tháng.
Thông thường một dây hàu trưởng thành khoảng 30 - 40 con, trọng lượng từ 10 - 15 kg. Thương lái sẽ về thu mua tận bè và đóng thùng xuất khẩu có giá từ 15.000 - 20.000 đồng/kg, còn nếu bán lẻ cho thương lái phục vụ thị trường nội địa thì giá đắt hơn khoảng 30.000 - 35.000 đồng/kg. Tính trung bình, gia đình anh thu về xấp xỉ 1 tỷ đồng/năm khi hàu đạt chất lượng tốt, nuôi đủ thời gian và được giá.
Anh Nguyễn Phương Nam (Ninh Bình) cũng là một tấm gương sáng với khát vọng làm giàu trên chính quê hương nhờ mô hình nuôi hàu. Bắt đầu từ năm 2019, anh đã mạnh dạn xây dựng trang trại nuôi hàu rộng 7.000 m2 với nhà ươm hàu, nhà nuôi tảo, bể lọc nước, phòng dưỡng tảo,… cùng các thiết bị tiên tiến để đảm bảo chất lượng con giống tốt nhất.
Giống hàu nuôi được thu hoạch theo chùm
Theo anh Nam, dù hiện tại giá hàu giống đã giảm nhưng vẫn giữ ở mức 120.000 đồng/chùm, cao hơn so với giai đoạn trước. Để tiếp tục mở rộng thị trường, hiện trang trại của anh Nam quay vòng sản xuất nhanh, cứ 20 - 30 ngày một lứa hàu giống.
Từ cuối năm 2024 đến nay, gia đình anh đã xuất ra thị trường khoảng 1 vạn chùm hàu giống, cung cấp chủ yếu cho thị trường ở Quảng Ninh, Hải Phòng và các tỉnh miền Trung. Anh Nam cho biết, gia đình thu hơn 1 tỷ đồng từ việc bán 140 triệu con hàu giống và năm ngoái, do giá hàu giống tăng lên mức kỷ lục, từ 160.000 - 170.000 đồng/chùm.
Trong khi đó, anh Lê Minh Thông (Hà Tĩnh) là một trong những hộ tiên phong nuôi hàu sữa đại dương trên dây ở địa phương. Anh đã đầu tư gần 30 triệu đồng làm bè nuôi hàu trên dòng sông Quèn để thả hơn 10.000 dây hàu giống (8 vỏ/dây) trên diện tích 380 m2. Qua 5 tháng nuôi, hàu phát triển nhanh với tỉ lệ sống khá cao, thịt nhiều, giàu dinh dưỡng, chất lượng thơm ngon nên rất được thị trường ưa chuộng.
Anh Thông thoát nghèo thành công nhờ con hàu
Nhận thấy lợi ích kinh tế ổn định từ việc nuôi hàu, anh Thông tiếp tục đầu tư con giống. Anh cho biết, thời gian nuôi giống hàu mới này ngắn, từ 5 - 6 tháng là cho thu hoạch. Mỗi kg hàu vỏ, anh bán với giá 30.000 đồng, còn hàu tách vỏ lấy ruột đóng gói bán với giá 120.000 đồng/kg. Tính ra, anh thu lãi gấp 4 - 5 lần so với vốn đầu tư ban đầu, cho doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm.
Một trong số những “đại gia” nuôi hàu ở Cần Giờ (TP HCM) là anh Nguyễn Hoàng Quân. Anh Quân có 2 bãi hàu lớn ở vùng rạch Bãi Yến, sông Đồng Hòa - một nhánh của sông Lòng Tàu. Anh Quân giàu lên nhờ con hàu bởi anh là người dân gốc Cần Giờ, nguồn vốn khá, lại là một trong những người tiên phong nuôi hàu ở vùng cửa biển này.
Anh Quân chăm chỉ cải tạo mô hình nuôi hàu tại vùng cửa biển
Hiện nay, tổng diện tích mặt nước nuôi hàu của anh lên đến gần 10 ha, sản lượng đạt hàng trăm tấn mỗi năm. Anh Quân cho biết, nước ở sông Lòng Tàu cũng như các con sông khác ở Cần Giờ do gần cửa biển nên có độ mặn cao, dòng nước đối lưu, liên tục lên xuống giúp con hàu phát triển nhanh, ruột dày, màu đẹp, thịt đậm đà nên được ưa chuộng, được giá.
Với giá 35.000 đồng/kg hàu, sau khi trừ chi phí, mỗi năm anh Quân đút túi khoảng 1,5 tỷ đồng. Nhờ nuôi hàu, vợ chồng anh Quân không chỉ dư dả lo cho các con ăn học mà còn xây được nhà lớn, sắm xe hơi tiền tỷ. Hiện nay, anh vẫn cùng bà con tại địa phương học tập, san sẻ kinh nghiệm nuôi hàu để làm giàu.
