Thực tế, việc mua bán xe, đặc biệt là xe máy, qua "giấy viết tay" mà không làm thủ tục sang tên đổi chủ diễn ra rất phổ biến. Nhiều chủ xe sau khi bán qua các cửa hàng xe cũ hoặc bán cho người lạ qua mạng đã hoàn toàn mất liên lạc với người mua.
Vấn đề chỉ nảy sinh khi hệ thống camera AI trên toàn quốc bắt đầu "quét" lỗi. Theo quy định, thông báo vi phạm luôn được gửi đến chủ xe (cá nhân hoặc tổ chức) đứng tên trên đăng ký. Điều này đồng nghĩa, dù không còn sử dụng xe, chủ cũ vẫn là người đầu tiên phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu phương tiện chưa được sang tên.
Một trường hợp lái xe máy vi phạm bị camera AI phát hiện, ghi nhận. Ảnh: Cục CSGT
Cách "cắt đứt" trách nhiệm pháp lý với xe đã bán
Thông tin từ Cục Cảnh sát giao thông (CSGT) cho biết, theo quy định, việc sang tên đổi chủ là bắt buộc. Nếu không thực hiện, cả người bán lẫn người mua đều có thể bị xử phạt. Tuy nhiên, để giải quyết dứt điểm rắc rối cho chủ cũ trong trường hợp không thể liên lạc với người mua, Bộ Công an đã có hướng dẫn cụ thể.
Giải pháp duy nhất và dứt điểm là chủ xe cũ cần chủ động đến cơ quan công an để làm thủ tục thu hồi đăng ký, biển số xe.
Theo đó, người dân cần đến trụ sở công an cấp xã (phường, xã) nơi mình đăng ký thường trú để tiến hành khai báo về việc không còn quyền sở hữu đối với phương tiện. Đây là thủ tục pháp lý quan trọng để chấm dứt mọi trách nhiệm của chủ cũ liên quan đến chiếc xe.
Lực lượng CSGT giám sát các phương tiện qua hệ thống camera. Ảnh: Cục CSGT
Về thủ tục, chủ xe cần nộp tờ khai thu hồi chứng nhận đăng ký, biển số xe (theo mẫu ĐKX11). Trong tờ khai, cần ghi rõ thông tin xe, số đăng ký và lý do thu hồi (ví dụ: đã bán xe nhưng không liên lạc được với người mua để sang tên).
Một điểm mấu chốt được Cục CSGT làm rõ, nếu chủ xe còn giữ chứng từ chuyển quyền sở hữu (giấy bán viết tay), họ có thể nộp kèm bản sao. Tuy nhiên, nếu không còn bất kỳ giấy tờ mua bán nào, chủ xe chỉ cần ghi rõ lý do trong tờ khai mà không cần công chứng hay xác nhận.
Ngoài ra, chủ xe cũng có thể thực hiện thủ tục này một cách thuận tiện qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc Cổng dịch vụ công Bộ Công an.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan đăng ký xe sẽ tiến hành xác minh. Trong vòng 30 ngày, nếu không có tranh chấp hay khiếu kiện, chủ xe cũ sẽ được cấp giấy chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số xe. Tờ giấy này chính là "bằng chứng thép", xác nhận chủ xe cũ đã hoàn toàn chấm dứt quyền sở hữu và nghĩa vụ pháp lý đối với phương tiện.
Chủ mới phải nộp phạt đầy đủ mới được sang tên
Cơ quan chức năng cho biết, việc chủ cũ làm thủ tục thu hồi cũng chính là căn cứ pháp lý để người đang sử dụng xe sau này thực hiện thủ tục đăng ký sang tên (qua nhiều chủ). Tuy nhiên, có một quy định mang tính ràng buộc then chốt, Luật sẽ không thực hiện bất kỳ thủ tục đăng ký xe nào đối với phương tiện đang bị thông báo vi phạm.
Cụ thể, khi lái xe máy vi phạm, bị camera AI phát hiện và gửi thông báo phạt nguội, người đang sử dụng xe (chủ mới) phải nộp phạt đầy đủ. Sau khi hoàn tất nghĩa vụ nộp phạt, họ mới có thể làm thủ tục sang tên, mua bán xe.
Các cán bộ CSGT hướng dẫn người dân làm thủ tục nộp "phạt nguội". Ảnh: Cục CSGT
Điều này tạo ra một vòng tròn pháp lý, buộc người đang sử dụng xe phải có trách nhiệm giải quyết các vi phạm, thay vì để chủ cũ phải "gánh oan".
Hiện Cục CSGT đang đề xuất các biện pháp siết chặt hơn nữa trách nhiệm của chủ xe máy và sự liên thông dữ liệu dân cư, việc chủ động đi khai báo thu hồi đăng ký là cách tốt nhất để người dân bảo vệ mình khỏi những rắc rối pháp lý không đáng có.
