Ốc nhồi, còn được biết đến với các tên gọi như ốc bươu đen, ốc mít hoặc ốc lác, là loài thủy sản nước ngọt phổ biến tại các vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ, khu vực Nam Bộ. Nhờ giá trị dinh dưỡng cao và hương vị thơm ngon, ốc nhồi ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng, xuất hiện trong nhiều mâm cơm gia đình.
Với tính cách dễ nuôi, ít bệnh và khả năng sinh sản nhanh, ốc nhồi dần được nhiều hộ gia đình quyết định đầu tư canh tác. Được biết, ốc nhồi có thể đẻ trứng liên tục quanh năm, mỗi lần đẻ hàng trăm trứng, giúp người nuôi dễ dàng nhân giống và mở rộng quy mô.
Sở dĩ được nhiều người ví von “hiền như cục đất” là vì ốc nhồi có đặc tính dễ nuôi, không yêu cầu điều kiện chăm sóc phức tạp.
Để đảm bảo một vụ nuôi ốc nhồi đạt hiệu quả, người nông dân cần am hiểu tường tận kỹ thuật chăm sóc và theo dõi chặt chẽ. Ao nuôi phải được vệ sinh thường xuyên, bởi ốc nhồi là loài rất nhạy cảm với môi trường ô nhiễm. Bên cạnh đó, việc cân đối và điều chỉnh lượng dinh dưỡng một cách hợp lý sẽ giúp ốc phát triển đều, vỏ chắc, miệng đầy và đạt trọng lượng tốt.
Thời gian để ốc bắt đầu sinh sản và đẻ trứng từ tháng 2 đến tháng 11 âm lịch, chủ yếu đẻ vào ban đêm và sáng sớm. Khi ốc sinh sản, người nuôi cần thu gom trứng lại và ấp thùng ở nhiệt độ 28-30 độ C, thời gian ấp trứng kéo dài 10 ngày.
Sau đó ốc sẽ nở, người nuôi chăm sóc thêm khoảng 15 ngày là có thể bán con giống hoặc chuyển ra ao lớn để nuôi thương phẩm. Con giống sau khi nuôi khoảng 3 tháng thì có thể thu hoạch.
Nguồn thức ăn của ốc rất đơn giản, chủ yếu là lá bèo, lá khoai môn... đều là những thứ thức ăn dễ kiếm và có thể tự trồng để tiết kiệm chi phí. Vào mùa đông là thời gian ốc nhồi “ngủ đông”, đây là thời điểm thích hợp để người nuôi cải tạo lại ao hồ chuẩn bị cho vụ tiếp theo.
Nhận thấy nhu cầu tiêu thụ sản phẩm ốc nhồi trên thị trường rất lớn nhưng nguồn cung còn khá hạn chế, ông Mạc Văn Từng (ngụ huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh) đã cải tạo lại ao, chuyển 3 sào ao nuôi cá nước ngọt sang nuôi ốc nhồi và nhận được tín hiệu khả quan.
Quyết tâm chuyển đổi mô hình canh tác, ông Từng đi khắp nơi học hỏi, kết hợp nghiên cứu trên sách, báo, mạng Internet, nhận thấy nuôi ốc nhồi có thể áp dụng tại phần ao sẵn có của gia đình, ông đã đầu tư khoảng 100 triệu đồng để bắt đầu.
Sau gần một năm triển khai mô hình nuôi ốc nhồi, nhờ áp dụng đúng kỹ thuật và quy trình chăm sóc bài bản, đàn ốc của gia đình ông Từng phát triển ổn định, tỷ lệ sống cao. Trung bình mỗi năm, gia đình ông thu hoạch và xuất bán khoảng 2 tấn ốc nhồi thương phẩm với giá bán dao động quanh mức 80.000 đồng/kg, mang lại doanh thu khoảng 150 triệu đồng.
Chia sẻ về bí quyết thành công, ông Từng nhấn mạnh vai trò then chốt của môi trường ao nuôi trong việc quyết định tỷ lệ sống và tốc độ phát triển của ốc nhồi. Theo ông, để đảm bảo điều kiện lý tưởng cho ốc sinh trưởng, người nuôi cần chú trọng ba yếu tố cốt lõi: nguồn nước, thức ăn và hệ thống mái che. Trước khi thả giống, ao nuôi phải được vệ sinh kỹ lưỡng, nguồn nước phải sạch, không nhiễm phèn hay hóa chất. Đồng thời, bờ ao cần phát quang định kỳ nhằm ngăn chuột làm tổ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và chăm sóc.
Ngoài ra, ông Từng chủ động thả bèo tây và trồng hoa súng - vừa có tác dụng làm mát nước vào mùa hè, vừa là nơi trú ẩn tự nhiên cho ốc vào mùa đông. Thức ăn cho ốc hoàn toàn là nguồn thực vật sạch tự trồng tại chỗ như lá sắn, rau muống, không sử dụng thức ăn công nghiệp. Nhờ đó, sản phẩm đầu ra bảo đảm an toàn sinh học, đáp ứng nhu cầu thị trường và đem lại hiệu quả kinh tế bền vững.
Tương tự ông Từng, anh Vũ Hồng Thái (ngụ thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) quyết định từ bỏ công việc kỹ sư để trở về quê triển khai mô hình nuôi ốc nhồi thương phẩm. Sau khi tìm hiểu về cách xây dựng chuồng trại, anh Thái quyết định đầu tư 5 triệu đồng mua 10.000 con giống ốc nuôi trong ao nhỏ của gia đình. May mắn đã ngay lập tức mỉm cười với anh nông dân khi lứa ốc đầu tiên phát triển rất tốt, cho thu nhập ổn định.
Theo người nông dân, nếu ốc nhồi được nuôi đúng kỹ thuật thì tầm 3 - 4 tháng là được thu hoạch, còn nếu thiếu chất dinh dưỡng hay không đủ oxy, ốc sẽ rất lâu lớn, thậm chí hơn nửa năm vẫn chưa có kết quả.
Thế nhưng, sau lứa ốc đầu tiên, khó khăn bắt đầu ập đến. "Từ lứa thứ hai, do chưa có nhiều kinh nghiệm nên ốc bị bệnh, qua đời hàng loạt. Lúc đó tôi không biết làm gì ngoài việc vớt hết lên và mang đi xử lý. Sau đó, tôi học hỏi thêm kiến thức mới biết tại sao ốc không phát triển được, tìm được cách xử lý và hiểu được kỹ thuật nhân giống ốc" - anh Thái kể lại.
Sau hơn 8 năm kinh nghiệm, theo anh Thái đánh giá công việc nuôi ốc nhồi khá đơn giản. Anh cho biết chỉ cần đảm bảo điều kiện nước là có thể thả ốc, mật độ thả giống nuôi khoảng 400 con/m2. Ngoài ra, có thể bổ sung thức ăn cho ốc như các loại rau củ quả để chúng tăng trưởng và sinh trưởng tốt.
"Đối với việc nhân giống ốc, tôi lựa chọn những con ốc khỏe mạnh, trội để làm ốc sinh sản. Khi ốc đẻ trứng, tôi đựng vào những thùng xốp để ấp, cần đảm bảo trứng được khô ráo. Sau từ 10 - 15 ngày trứng ốc sẽ nở thành con và có thể đem thả vào ao nuôi", anh Thái chia sẻ.
Hiện cơ sở nuôi ốc nhồi của anh Thái có diện tích ao rộng khoảng 4ha, mỗi năm thu hoạch 2 lứa ốc với khoảng gần 4 tấn, giá bán ra từ 70.000-100.000 đồng. Ngoài việc bán ốc thương phẩm, anh Thái còn nhân được ốc giống để cung cấp cho các hộ nuôi ốc tại thị xã Quảng Yên và một số địa phương lân cận như TP.Uông Bí, TP.Hạ Long…
Anh Thái cho biết sau khi trừ chi phí, lợi nhuận từ việc nuôi con vật “hiền như cục đất” có thể lên tới khoảng 500 triệu đồng/năm.
Từ những mô hình thành công trên, có thể thấy nuôi ốc nhồi là hướng đi hiệu quả, giúp nhiều nông dân cải thiện thu nhập và ổn định cuộc sống. Với đặc tính "hiền như cục đất", dễ nuôi, sinh sản nhanh và nhu cầu thị trường lớn, ốc nhồi đã và đang trở thành lựa chọn ưu tiên trong vấn đề phát triển kinh tế nông thôn. Việc đầu tư đúng kỹ thuật, chú trọng nguồn nước và thức ăn sẽ giúp người nuôi đạt được hiệu quả cao.
