Dạo gần đây, người chơi cây ở thành phố ngày càng ưa chuộng những loại bonsai độc lạ để trang trí trong nhà hay khuôn viên sân vườn, giúp không gian trở nên sinh động hơn. Trong đó, các dòng bonsai được uốn tạo từ cây ăn quả luôn gây thích thú và được các nghệ nhân đặc biệt săn đón. Trong đó phải kể tới sơ ri bonsai.
Sơ ri là một loài cây ăn quả có nguồn gốc từ Mexico, sau đó lan rộng sang một số khu vực khác như Tây Ấn và Nam Mỹ. Khi được đưa về trồng tại Việt Nam, loại cây này nhanh chóng thích nghi với khí hậu nhiệt đới, trở thành cây trồng quen thuộc và hình thành nhiều vùng chuyên canh quy mô lớn ở miền Tây.
Thuộc nhóm cây thân gỗ dạng bụi, sơ ri có tuổi thọ cao và có thể phát triển đến khoảng 6m nếu được trồng ở những khu đất rộng. Trong điều kiện sân vườn, cây thường cao khoảng 3m, tán xòe rộng tạo bóng mát. Lá sơ ri có màu xanh dịu, hình trứng hoặc mác, mép lá nguyên và bề mặt nhẵn mịn, hơi bóng.
Hoa sơ ri mang vẻ đẹp nhẹ nhàng với sắc hồng đặc trưng, có phần giống hoa tường vy. Hoa nhỏ xinh, đường kính chỉ từ 1 - 1,5cm, mọc thành chùm 2 - 5 bông. Khi hoa rụng, mặt đất như được phủ một lớp thảm hồng mềm mại, tạo nên khung cảnh vô cùng bắt mắt.
Điểm thu hút nhất ở cây sơ ri chính là trái. Quả có dạng tròn, mọc thành từng chùm 2 - 3 quả và bám dày trên cành. Màu sắc thay đổi theo độ chín: từ xanh tươi chuyển sang vàng, rồi đỏ mọng khi đến kỳ thu hoạch. Mỗi quả thường có 3 múi với phần thịt mọng nước, vị ngọt dịu và chứa hàm lượng vitamin C rất cao, thuộc nhóm cao nhất trong các loại trái cây. Nếu được chăm chút đúng cách, cây vừa cho quả sai, vừa góp phần tô điểm cho không gian thêm trong lành và tươi tắn.
Về ý nghĩa phong thuỷ, cây sơ ri được cho là mang lại sự sung túc, may mắn và thịnh vượng cho gia chỉ. Chúng ra hoa và kết trái quanh năm, tượng trưng cho sự sinh tài sinh lộc dồi dào. Trồng cây sơ ri trước nhà còn tạo cảm giác hài hòa, an lành và thu hút năng lượng tích cực.
Trên thị trường cây cảnh, sơ ri bonsai xuất hiện trong vài năm trở lại đây nhưng nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới chơi cây. Đặc biệt là những cây sơ ri cổ thụ trong chậu có giá tiền tỷ.
Anh Dũng (người chơi cây nổi tiếng ở Thái Nguyên) tiết lộ có một cây si rô cổ thụ đạt Kỷ lục Guinness Việt Nam năm 2020 được rao bán với giá 7 tỷ đồng. Chủ nhân của cây này là người phụ nữ ở Cần Thơ.
Trong vườn cây cảnh của anh Dũng nổi bật với những cây sơ ri Mỹ và Đài Loan quý hiếm. Đặc biệt, có một cây sơ ri Mỹ từng xuất sắc giành giải vàng tại Triển lãm bonsai châu Á – Thái Bình Dương năm 2017, trở thành “ngôi sao” trong giới chơi kiểng.
Vốn dĩ sơ ri là loài cây chủ yếu được trồng để lấy quả, rất hiếm khi được uốn tạo bonsai vì tốc độ sinh trưởng chậm. Những cây sơ ri trong vườn anh đều là cổ thụ, tuổi đời cao và mang giá trị nghệ thuật lớn. Chính vì vậy, mỗi cây đều có thể được trả giá lên tới hàng trăm triệu đồng.
Năm 2019, tại một triển lãm cây cảnh ở TP.HCM, tác phẩm bonsai sơ ri cổ thụ hơn 100 năm tuổi đã trở thành tâm điểm thu hút ánh nhìn của du khách. Cây được tạo thế uốn lượn mềm mại, thân già xám bạc với những đường vân xoắn độc đáo như lưu giữ dấu ấn của thời gian trên từng thớ gỗ.
Chủ nhân của cây là người đàn ông ở Vĩnh Long. Ông cho biết cây sơ ri phát triển khỏe mạnh và cho quả đều đặn mỗi năm. Cây được trồng hài hòa trong một chậu cảnh lớn kết hợp non bộ, tổng trọng lượng lên đến hơn 2,2 tấn, thể hiện sự kỳ công và tâm huyết của người chăm.
Các tán lá và từng nhánh cây được tạo hình dáng nghiêng nghệ thuật, tạo nên bố cục vững vàng mà vẫn thanh thoát. Những đường u cục, khúc khuỷu chạy dọc thân tạo vẻ đẹp cổ kính, khiến nhiều người chơi kiểng phải trầm trồ thán phục. Tác phẩm bonsai sơ ri cổ thụ được rao bán với giá 500 triệu đồng ngay tại triển lãm.
Ngoài những cây sơ ri cổ thụ, trên chợ mạng và các diễn đàn cây cảnh còn có sơ ri bonsai mini, sơ ri bonsai kích thước lớn, đã cho ra hoa và quả trông rất đẹp mắt. Những cây này có giá từ vài trăm đến vài triệu đồng tuỳ với dáng thế và kích thước.
Để chăm sóc sơ ri bonsai, phải đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng mặt trời từ 6-8 tiếng/ngày, tưới nước đều đặn nhưng tránh ngập úng, và bón phân hữu cơ định kỳ 1-2 tháng/lần. Việc cắt tỉa thường xuyên các cành già, sâu bệnh để tạo tán và thúc đẩy cây ra nhiều nhánh khỏe mạnh cũng rất quan trọng.
