Nhắc đến vịt bầu cổ xanh, người dân ở một số tỉnh trung du và miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Sơn La, Thái Nguyên… đều tự hào gọi đây là “đặc sản trứ danh” của tự nhiên. Giống vịt bầu này từng sống hoang dã ở các con suối, ao hồ tự nhiên. Sau quá trình thuần hóa, vịt bầu cổ xanh được đưa vào nuôi thương phẩm và nhanh chóng chứng minh giá trị kinh tế nhờ thịt thơm, da mỏng, ít mỡ và xương nhỏ.
Ưu điểm của giống vịt này là ngoại hình đẹp, bộ lông xám, ánh xanh lam, xanh lục, phần cổ chuyển sang màu xanh biếc rất đẹp. Đặc biệt, vịt bầu cổ xanh có khả năng thích nghi tốt với môi trường sống trên địa bàn rộng, khả năng chống chịu bệnh cao. Do đó, quá trình canh tác đỡ vất vả hơn và giúp nông dân có thu nhập tốt, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Vịt bầu cổ xanh được nuôi thả tự nhiên, thức ăn chủ yếu là ngô, sắn, cây chuối... nên thịt chắc, thơm, ngon và ngọt.
Vịt cổ xanh vốn là giống bản địa nên khả năng thích nghi rất tốt. Chúng có thể sinh trưởng khỏe mạnh ở vùng ao hồ, đồi thấp, thậm chí cả khu vực bán sơn địa. Nhiều nông hộ lựa chọn mô hình bán chăn thả tự nhiên - vừa tận dụng nguồn thức ăn sẵn có, vừa giảm chi phí. Ban ngày, vịt được thả ra ao tìm thức ăn như cá nhỏ, ốc, cua, rau cỏ. Đến chiều, lùa vịt về chuồng để quản lý, đảm bảo an toàn.
Nguồn thức ăn chủ yếu là cám gạo, ngô xay trộn rau xanh hoặc phụ phẩm nông nghiệp. Một số hộ còn bổ sung thêm giun quế hoặc cá băm nhỏ để tăng dinh dưỡng, giúp vịt mau lớn và chất lượng thịt cao. So với giống vịt công nghiệp, vịt cổ xanh lớn chậm hơn một chút. Nên vịt cổ xanh mất khoảng 3 đến 3,5 tháng mới đạt trọng lượng 2,2-2,5 kg/con, nhưng bù lại, giá bán thương phẩm cao hơn từ 20-30% so với các giống vịt khác.
Giá vịt bầu cổ xanh thay đổi tùy thuộc vào hình thức bán (thịt hay giống) và địa điểm. Giá vịt thịt có thể khoảng 85.000 đồng/kg và dao động quanh mức 200.000 đồng/con nếu đã chế biến.
Trước đây, người dân chủ yếu nuôi nhỏ lẻ phục vụ gia đình. Nắm bắt được xu hướng ưa chuộng các thực phẩm đặc sản của địa phương, thời gian qua, nhiều hộ nông dân đã bắt đầu triển khai mô hình nuôi vịt cổ xanh.
Tại Chiềng Mung (tỉnh Sơn La), bà Nguyễn Thị Tâm - một trong những nông dân tiên phong và thành công với mô hình nuôi vịt cổ xanh - giống vịt nổi tiếng nhờ khả năng thích nghi tốt và chất lượng thịt thơm ngon.
Chia sẻ với báo chí, bà Tâm cho biết gia đình đã đầu tư hơn 500 triệu đồng để xây dựng chuồng trại kiên cố trên diện tích 2.500m2 từ năm 2022. Trại chăn nuôi của gia đình bà Tâm được chia thành nhiều khu riêng biệt theo từng giai đoạn phát triển của vịt. Nhờ cách làm bài bản, quy mô và khoa học, đàn vịt của bà luôn phát triển ổn định, hạn chế tối đa dịch bệnh.
Vịt cổ xanh được bà Tâm nhập giống từ các lò ấp uy tín với giá khoảng 17.000 - 18.000 đồng/con. Sau 3,5 đến 4 tháng chăm sóc, mỗi con đạt trọng lượng trung bình 1,7-1,8kg. Đây cũng là thời điểm thịt săn, ngọt và cho giá trị thương phẩm cao nhất.
Để đảm bảo đàn vịt phát triển khỏe mạnh, bà đặc biệt chú trọng khâu phòng bệnh và dinh dưỡng. Toàn bộ vịt trong nhà bà nuôi được tiêm phòng theo đúng quy định. Nhờ tuân thủ nghiêm ngặt quy trình này, đàn vịt có sức đề kháng tốt, tăng trưởng nhanh và ít hao hụt.
Mỗi ngày, vịt được cho ăn hai bữa sáng - tối, chi phí trung bình khoảng 60.000 - 70.000 đồng/con cho toàn chu kỳ nuôi. Ngoài ra, chuồng trại được vệ sinh định kỳ 10 ngày/lần, rắc vôi bột khử khuẩn, rửa sạch nền và đảm bảo thông thoáng, có bể nước sâu 20-30 cm để vịt tắm rửa, uống nước hàng ngày.
Nhờ quy trình chăn nuôi khép kín, an toàn sinh học và tuân thủ kỹ thuật, sản phẩm vịt cổ xanh của bà Tâm luôn được các nhà hàng, chợ đầu mối đặt mua đều đặn với giá bán 100.000 - 110.000 đồng/kg. Trung bình mỗi tháng, bà xuất chuồng từ 200-300 con, thu về lợi nhuận ổn định hơn 10 triệu đồng/tháng.
Gia đình ông Tòng Văn Lả (ngụ Sơn La) có truyền thống nuôi vịt bầu cổ xanh hơn chục năm nay. Trước đây gia đình chỉ nuôi nhỏ lẻ, phục vụ sinh hoạt gia đình, sau khi thấy nhu cầu tiêu thụ của thị trường trong và ngoài tỉnh nên ông đã mở rộng quy mô canh tác.
Chia sẻ với báo chí, ông Lả cho biết: "Nuôi vịt thì ngày xưa cũng nuôi nhỏ nhỏ, ít thôi, được nhà hàng họ cũng ưa chuộng thì cũng bảo nuôi cho nên tôi cũng tăng dần. Trước 1 năm cũng chỉ nuôi được 1 nghìn con, nay cũng phải được hơn 4 nghìn con”.
Để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thực phẩm sạch, ông Lả chọn nuôi theo hướng chăn thả tự nhiên, chuồng trại được đầu tư kiên cố, đảm bảo khô thoáng, sạch sẽ, kết hợp chế độ ăn các loại tinh bột như: ngô, sắn, thóc và tiêm vắc xin đầy đủ. Theo ông chia sẻ, mỗi con khi trưởng thành chỉ có trọng lượng từ 1,8 đến 2,2 kg. Để đảm bảo chất lượng thịt ngon nhất, người dân ở đây có quy trình chăn nuôi rất khắt khe, đặc biệt là ở giai đoạn chuẩn bị xuất bán.
Năm vừa qua, ông Lả nuôi gối đầu đàn được 4 lứa, xuất bán ra thị trường gần 4 nghìn con vịt, thu lãi hơn 300 triệu đồng.
Việc nuôi vịt bầu cổ xanh không đòi hỏi chi phí đầu tư công nghệ cao nhưng lại cần sự chăm sóc bài bản, kiểm soát được chất lượng con giống, tiêm phòng theo quy định đầy đủ để đàn vịt không bị lây chéo. Với lợi thế giống “đẹp mã”, thịt mềm, ngon nên thị trường tiêu thụ của vịt bầu cổ xanh rộng mở. Do đó, loài động vật vốn từ sống hoang dã nay đã trở thành đặc sản được nhiều người tìm mua, giúp nhiều hộ nông dân cải thiện thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống.
