Ngày xưa, tóp mỡ không phải là món ăn sang chảnh như bây giờ mà là thức ăn quen thuộc của những gia đình nghèo. Mỗi lần mổ lợn, phần mỡ thường được rán lên để lấy mỡ nước, còn phần tóp để lại làm thức ăn. Nhiều nhà vì khó khăn nên thường xuyên ăn cơm trắng kèm tóp mỡ với nước mắm, ăn nhiều đến mức… chán ngán. Với nhiều người, hình ảnh miếng tóp mỡ vàng ruộm, dậy mùi thơm béo ngậy gắn với một thời nghèo khó, thiếu thốn.
Chị Hoài (ở Nghệ An) nhớ lại: "Hồi đó, tóp mỡ thường được để dành trong hũ, mỗi bữa mẹ lấy ra một ít rán lại cho nóng, chan nước mắm rồi ăn với cơm. Những hôm mưa bão hay lũ lụt, không có rau xanh, thịt cá càng hiếm, tóp mỡ gần như là món chính, ăn nhiều đến phát sợ. Còn bây giờ, khi cuộc sống khấm khá, tóp mỡ lại là đặc sản được nhiều người ưa chuộng, được biến tấu thành những món ngon và hấp dẫn".
Từ món ăn dành cho người nghèo, giờ đây tóp mỡ đã trở thành đặc sản mà người thành phố "săn lùng". Trên chợ mạng, các loại tóp mỡ sốt tỏi, tóp mỡ rim tỏi ớt, tóp mỡ nguyên vị,... được bán với giá từ 300.000-500.000 đồng/kg. Từng miếng tóp mỡ bên ngoài vàng ruộm, giòn tan, vị vừa vặn mà không hề bị ngấy hay dai cứng trở thành món ăn vặt và món nhậu khoái khẩu của người thành phố.
Công đoạn làm ra những miếng tóp mỡ này cũng rất công phu. Người ra sử dụng phần má heo hoặc thịt ba chỉ rồi sơ chế kỹ lưỡng, chần cùng quế, hồi và gừng để khử mùi, sau đó ướp gia vị rồi chiên ngập dầu ở nhiệt độ vừa phải.
Khi tóp mỡ chuyển sang màu vàng óng, nổi lên và giòn rụm là đạt chuẩn. Thành phẩm có lớp ngoài giòn tan, bên trong vẫn giữ được độ ngọt mềm, béo nhẹ mà không ngấy.
Đỉnh cao của món tóp mỡ là khi được ăn kèm với dưa cải muối chua, chấm nước mắm ớt cay nồng và nhâm nhi cùng một cốc bia mát lạnh. Vị béo, giòn của tóp mỡ hòa quyện với vị chua mặn đậm đà khiến bất kỳ ai cũng khó lòng cưỡng lại.
Không chỉ dừng lại ở những miếng tóp mỡ giòn tan quen thuộc, người dân miền Tây còn sáng tạo nên một phiên bản đặc biệt mang tên bánh tóp mỡ heo quay. Loại bánh này có hình dáng trụ tròn, màu vàng óng bắt mắt, cắn vào nghe rộp rộp vui tai, vị mằn mặn, béo nhẹ và dậy mùi thơm đặc trưng. Nhờ cách ép chặt khéo léo, bánh giữ được độ giòn rụm bên ngoài nhưng vẫn mềm bên trong, tạo nên một món ăn vặt hấp dẫn khó cưỡng.
Sau khi chế biến, bánh tóp mỡ được đóng gói kỹ lưỡng, hút chân không để giữ độ giòn lâu. Khách mua về có thể ăn ngay, hoặc nếu muốn hương vị thêm đậm đà thì chỉ cần quay lại bằng lò vi sóng hay nồi chiên không dầu là bánh sẽ nóng giòn như mới. Chính sự tiện lợi này khiến món bánh dân dã nhanh chóng "phủ sóng" trên các sàn thương mại điện tử và cả chợ mạng.
Người bán cho biết bánh tóp mỡ có 2 loại, một loại giòn rụm, một loại dẻo nhẹ, phù hợp với khẩu vị đa dạng của người tiêu dùng. Mỗi chiếc bánh nặng khoảng 250–300g, được đóng túi cẩn thận để thuận tiện vận chuyển đi xa. Mức giá trung bình của món bánh tóp mỡ là khoảng 120.000 đồng/chiếc 250g, tương đương gần 480.000 đồng/kg.
